Help je kind ontwikkelen, doe een stapje terug

Ik was halverwege mijn eerste zwangerschap, toen we voor het eerst op zoek moesten naar een kinderdagverblijf waar we onze aanstaande oogappel met een gerust hart een dag in de week konden achterlaten. Het feit dat we van Limburg naar Brabant zouden gaan verhuizen en ik dus buiten mijn eigen woonplaats op zoek moest, maakte het er niet makkelijker op. Tel daarbij op mijn achtergrond als pedagoog en alle kennis die ik zodoende in huis had over verschillende pedagogische stromingen en visies en je begrijpt dat ik het als een onbegonnen werkje beschouwde.

En toch is niets minder waar.

Emmi Pikler

Even googelen leverde al snel een goed overzicht van de kinderdagverblijven in de betreffende omgeving op. De meeste grootschalig met een heel algemene visie op kinderopvang. Iedereen beweert tenslotte het beste met je kindje en zijn ontwikkeling voor te hebben.

Tussen die grote hoop viel mijn oog echter meteen op een kleinschalig kinderdagverblijfje met een huiselijke sfeer en met een werkwijze geïnspireerd door Emmi Pikler. Emmi Pikler werd in de eerste helft van de vorige eeuw in Wenen opgeleid tot kinderarts. Zij heeft veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van de motoriek bij jonge kinderen en ontdekte al gauw dat een kind – wanneer het de kans krijgt te onderzoeken en te leren in zijn eigen tempo – beter leert zitten, staan, spreken en denken dan een kind dat gestimuleerd of geholpen wordt in haar ontwikkeling.

In het betreffende kinderdagverblijf werd deze visie vertaald naar vrije beweegontwikkeling, respectvolle verzorging, een persoonlijke band en ruimte voor zelfstandige activiteiten van het kind.

Je snapt na het lezen van mijn vorige blog misschien wel dat deze visie perfect aansluit bij de manier waarop ik in het ouderschap sta. Een kind is namelijk van nature gemotiveerd om zichzelf te ontwikkelen! Dus het enige wat ik hoef te doen, is te zorgen voor een omgeving waarbinnen mijn kinderen op een veilige manier hun grenzen kunnen opzoeken en aftasten.

De praktijk

Inmiddels ben ik zelf ruim drie jaar werkzaam bij dat kleine kinderdagverblijfje en heb ik heel wat meer geleerd over de werkwijze volgens de Emmi Pikler visie. Ik probeer onze kinderen zoveel mogelijk volgens deze richtlijnen op te voeden. Dat is niet altijd even makkelijk in een samenleving waarbij de focus gericht is op stimuleren en leren en waarbij iedereen erg resultaatgericht werkt. Ik probeer daarom altijd te letten op de weg die mijn kindjes afleggen en respect te houden voor hun eigen tempo. Het is vaak moeilijk om als ouder een stapje terug te doen en je kind de ruimte te geven tot zelfontplooiing. Daarom deel ik hier graag een aantal aandachtspunten waar je op kan letten als deze manier van opvoeden je aanspreekt:

• Ik leg een jonge baby altijd op zijn rug neer. Dat is zijn vertrouwde basishouding van waaruit hij zelf kan kiezen wat zijn volgende stapje is. Ik draag een baby ook nooit rechtop; dit is nog geen natuurlijke houding voor een baby en zijn spieren zijn nog niet sterk genoeg om lang rechtop te blijven.
• Bij mij in huis vind je geen hulpmiddelen om de motoriek te stimuleren, zoals babywalkers, wipstoeltjes of loopwagentjes. Als mijn kinderen eraan toe zijn, zullen ze zelf gaan staan, zitten, lopen, etc. Wanneer hun lichaam daar rijp voor is, zullen ze dit uit zichzelf gaan doen, echt waar!
• Kijken, kijken, kijken naar je kind. Dat is het allerbelangrijkste. Kijk wat hij doet en waar hij mee bezig is en speel daarop in. Een pasgeboren baby die het net ‘per ongeluk’ is gelukt om zijn spuugdoekje stevig vast te pakken, hoef je geen rammelaar te geven. Die is veel te zwaar, waardoor hij hem niet goed kan pakken en het rammelende geluid zal hem doen schrikken.
• Ik neem uitgebreid de tijd om mijn kindjes te verzorgen. Ik vertel hen altijd wat ik ga doen en zorg dat mijn bewegingen rustig en voorspelbaar zijn. Zo leren mijn kindjes te vertrouwen op mij en in te spelen op mijn handelingen.
• Soms wil een kind iets wat hij nog niet kan, of raakt hij in een positie waar hij nog niet goed uit kan (denk aan de baby die voor het eerst is gaan staan en geen idee heeft hoe hij terug naar de grond kan). In plaats van je kind meteen op te tillen of alles voor te doen, kun je er ook bij gaan zitten en zoeken naar een manier waarop hij zijn beweging toch zelf af kan maken. De overwinning zal naderhand van zijn gezichtje af te lezen zijn en is onbetaalbaar! Weer een stukje zelfvertrouwen erbij!

Zoals jullie merken ben ik helemaal om en kan uren door vertellen over Emmi Pikler en haar inzichten. Ik zie mijn kinderen in elk geval opgroeien tot tevreden individuen vol zelfvertrouwen en alleen dat is al zoveel waard! Hopelijk heb ik jullie ook een beetje kunnen inspireren om er zelf mee aan de slag te gaan. Bezoek voor meer info maar eens de website www.pikler.nl